Choroba Hashimoto jest obecnie jednym z najczęściej rozpoznawanych zaburzeń tarczycy. Jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym. Jej nazwa pochodzi od nazwiska japońskiego chirurga dr Hakaru Hashimoto.
Dr Hashimoto już w 1912 roku opisał 4 przypadki tej choroby. Przyczyna choroby Hashimoto, jak innych chorób autoimmunologicznych, nie jest znana. Wiadomo jednak, że wiele czynników, w tym np. wirusy, bakterie, w wyniku nieprawidłowego pobudzenia naszego układu immunologicznego, mogą spowodować, że nasza tarczyca zaczyna wytwarzać przeciwciała, które doprowadzają do jej powolnego zaniku. W wyniku tego dochodzi do stopniowej niedoczynności tarczycy.
Częstość występowania choroby Hashimoto zwiększa się z wiekiem, zwłaszcza u osób po 60 r ż. Choroba jednak występuje również u osób młodych i dzieci, często u członków rodziny. Częściej występuje również u pacjentów z innymi chorobami autoimmunologicznymi, np. cukrzycą typu 1, celiakią, reumatoidalnym zapaleniem stawów, bielactwem, niedokrwistością Addisona i Biermera.
Przebieg choroby Hashimoto może być bardzo różnorodny. Na początku choroby może występować przejściowa nadczynność tarczycy, która często utrudnia rozpoznanie choroby.
Występuje jednak grupa objawów typowa dla choroby Hashimoto. Należą do nich:
- ciągłe uczucie zimna,
- zmęczenie/senność,
- depresja,
- zaburzenia pamięci,
- zwiększenie masy ciała,
- rzadsze oddawanie stolca/zaparcia,
- spowolnienie czynności serca, niskie ciśnienie tętnicze,
- sucha, łuszcząca się, blada skóra, suche włosy,
- zaburzenia miesiączkowania, niepłodność.
Objawy rozwijają się powoli, nawet w ciągu wielu lat, w miarę stopniowego niszczenia gruczołu tarczowego i zmniejszania się produkcji hormonów tarczycy. Na początku trwania choroby objawy mogą nie być dostrzegalne, a rozpoznanie można postawić tylko na podstawie stwierdzenia występowania przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy krwi. W miarę rozwoju choroby, postępującej niedoczynności tarczycy, mogą pojawić się liczne nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych, jak hypercholesterolemia, niedokrwistość. Mogą pojawiać się choroby serca, niepłodność, a w bardzo ciężkich przypadkach nawet śpiączka.
Jakie badania należy zatem wykonać, żeby rozpoznać chorobę Hashimoto?
Na wstępie wykonujemy badania oceniające czynność tarczycy- oznaczenie stężenia TSH i wolnych hormonów tarczycy (fT3,fT4) w surowicy krwi. Jeżeli TSH rośnie, a maleje fT4, to podejrzewamy niedoczynność tarczycy.
Pomocne w rozpoznaniu jest badanie USG tarczycy. W przebiegu choroby Hashimoto stwierdza się zmniejszenie tarczycy i zmniejszoną jej echogeniczność.
Badaniem potwierdzającym jest oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy, czyli przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO) lub przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG). Zwiększone stężenie anty-TPO jest charakterystyczne dla choroby Hashimoto, jednak istnieją przypadki, że przeciwciała antyTPO są ujemne, a dodatnie są antyTg, dlatego należy wykonywać oba badania.
Leczenie choroby Hashimoto polega na leczeniu niedoczynności tarczycy, czyli na przyjmowaniu brakujących hormonów tarczycy. Hormonem tym jest lewotyroksyna. Produkowana syntetycznie jest identyczna jak hormon wytwarzany w tarczycy i ma takie samo działanie. Regularne przyjmowanie brakujących hormonów tarczycy prowadzi do normalizacji stężenia TSH i powrotu do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Celem uzyskania najlepszych efektów leczenia, bardzo ważne jest właściwe przyjmowanie leku. Należy ją przyjmować regularnie, najlepiej o tej samej porze, zwykle rano, koniecznie na czczo, około 30-60 minut przed posiłkiem. Bardzo ważne jest, żeby nie łączyć przyjmowania lewotyroksyny z innymi lekami, a zwłaszcza z inhibitorami pompy protonowej i żelazem.
Zasady przyjmowania leków i dawkowanie ustala się na wizycie lekarskiej. Należyta współpraca pomiędzy pacjentem i lekarzem, wykonywanie badań kontrolnych pozwoli na prawidłowe wyrównanie funkcji tarczycy i funkcjonowanie naszego organizmu.
Opracowała K. Jankiewicz-Ziobro
Na podstawie: Piotr Miśkiewicz, Tomasz Bednarczuk, Choroba Hashimoto, mp.pl